Giáo dục nội dung lành mạnh, tạo cơ hội học tập, sáng tạo và kết nối cho trẻ em trên môi trường mạng

Ngày 18/11, tại Hà Nội, Cục Báo chí đã tổ chức khoá tập huấn “Bảo vệ và hỗ trợ trẻ em tương tác lành mạnh, sáng tạo trên môi trường mạng” cho đội ngũ phóng viên, biên tập viên các cơ quan báo chí. Đây là hoạt động triển khai nội dung, nhiệm vụ của Chương trình “Bảo vệ và hỗ trợ trẻ em tương tác lành mạnh, sáng tạo trên môi trường mạng giai đoạn 2021 – 2025” đã được Thủ tướng Chính phủ phê duyệt ngày 1/6/2021 tại Quyết định 830/QĐ-TTg.

Khai mạc khoá tập huấn, bà Mai Hương Giang, Phó Cục trưởng Cục Báo chí cho biết: “Giáo dục nội dung lành mạnh, tạo cơ hội học tập, sáng tạo và kết nối cho trẻ em trên môi trường mạng ngày nay trở nên vô cùng cấp thiết. Trẻ đang phải đối mặt với nhiều rủi ro như bắt nạt trực tuyến, xâm hại, lừa đảo và tiếp cận nội dung độc hại. Những nguy cơ này ảnh hưởng nghiêm trọng đến tâm lý, sức khỏe và sự phát triển toàn diện của các em.”

Bà Mai Hương Giang – Phó Cục trưởng Cục Báo chí phát biểu khai mạc khoá tập huấn

Số liệu từ Trung tâm quốc gia về trẻ em mất tích và bị bóc lột (NCMEC) cho thấy, năm 2023 có khoảng hơn 500 nghìn báo cáo liên quan hình ảnh/video xâm hại tình dục trẻ em trên mạng liên quan Việt Nam. Theo Câu lạc bộ Bảo vệ trẻ em Việt Nam trên không gian mạng, có 40% trẻ em cảm thấy không an toàn, hơn 70% từng có trải nghiệm không mong muốn khi sử dụng internet; có 1% (xấp xỉ hơn 94 nghìn) số người dùng internet độ tuổi 12-17 ở Việt Nam là nạn nhân của bóc lột và xâm hại tình dục qua mạng.

Tổng đài Quốc gia Bảo vệ trẻ em 111, giai đoạn 2021 – 2025 có 2.439 cuộc gọi liên quan tới xâm hại trẻ em trên môi trường mạng, với hơn 2.000 cuộc tư vấn và hàng trăm phản ánh nội dung độc hại. Xu hướng này gia tăng trong 6 tháng đầu năm 2025.

Ngày 1/6/2021, Thủ tướng Chính phủ ban hành Quyết định 830/QĐ-TTg phê duyệt Chương trình bảo vệ và hỗ trợ trẻ em tương tác lành mạnh, sáng tạo trên môi trường mạng giai đoạn 2021–2025. Chương trình đặt mục tiêu bảo vệ thông tin, bí mật đời sống riêng tư của trẻ; ngăn chặn và xử lý các hành vi lợi dụng môi trường mạng để xâm hại trẻ theo quy định pháp luật; đồng thời trang bị kiến thức, kỹ năng số phù hợp với từng độ tuổi để trẻ biết tự bảo vệ mình.

Theo Phó Cục trưởng Cục Báo chí, trong những năm qua, nhiều chiến dịch tuyên truyền, hoạt động nâng cao nhận thức về phòng chống xâm hại mạng đối với trẻ em đã được triển khai mạnh mẽ. Gần đây, Công ước Hà Nội diễn ra ngày 25–26/10 đã thể hiện nỗ lực toàn cầu trong phòng, chống tội phạm mạng, trong đó đặc biệt chú trọng đến nhóm đối tượng dễ bị tổn thương như trẻ em. Việt Nam cũng tích cực hợp tác về kỹ thuật và pháp lý nhằm xử lý các nguy cơ phát sinh trên không gian mạng.

Khẳng định, nhờ những chương trình này, nhận thức của học sinh, sinh viên và cộng đồng ngày càng được nâng cao. Nhiều chiến dịch truyền thông đã lan tỏa thông điệp: trẻ em không đơn độc trên internet, luôn có sự đồng hành của gia đình, nhà trường và xã hội. Mỗi trẻ đều có quyền được an toàn, được bảo vệ và được lắng nghe, bà Mai Hương Giang nhấn mạnh: “trong nỗ lực đó, vai trò của báo chí và truyền thông vô cùng quan trọng. Việc trao đổi kinh nghiệm, cập nhật thông tin và chia sẻ những mô hình thực tiễn tốt sẽ góp phần nâng cao chất lượng tuyên truyền, tạo môi trường mạng an toàn và nhân văn cho trẻ em”.

Khoá tập huấn diễn ra trong ngày 18/11 với 2 chuyên đề chính:

Chuyên đề 1 “Hiện trạng vấn đề bảo vệ trẻ em trên môi trường mạng và các chiến dịch nâng cao năng lực số cho trẻ em”, diễn giả Lê Thị Mai Quyên, Tổng đài điện thoại quốc gia bảo vệ trẻ em (số 111) – Cục Bà mẹ và Trẻ em (Bộ Y tế) đã trình bày thực trạng trẻ em sử dụng Internet, những nguy cơ khi trẻ em sử dụng mạng, những chiêu trò bắt cóc online nhắm vào trẻ em, “chìa khóa” để tránh bị lợi dụng trên mạng và vai trò của gia đình, nhà trường, xã hội trong việc bảo vệ các em.

Bà Lê Thị Mai Quyên, Tổng đài điện thoại quốc gia bảo vệ trẻ em 111 (Cục Trẻ em, Bộ Y tế)

Chuyên đề 2 “Nhận diện rủi ro công nghệ và tăng cường bảo vệ trẻ em trong kỷ nguyên số”, diễn giả Đinh Thị Như Hoa, Trung tâm 2 – Cục An ninh mạng và phòng, chống tội phạm sử dụng công nghệ cao (Bộ Công an) đã có những chia sẻ về thực trạng tội phạm trên không gian mạng, vấn đề hoạt động an toàn trên không gian mạng, nhất là trẻ em và những biện pháp để báo chí, truyền thông có thể bảo vệ, hỗ trợ trẻ em tương tác lành mạnh, sáng tạo trên môi trường mạng.

Đại uý Đinh Thị Như Hoa – Trung tâm 2 – Cục An ninh mạng và phòng, chống tội phạm sử dụng công nghệ cao, Bộ Công an

Khoá tập huấn nhằm phổ biến chương trình bảo vệ và hỗ trợ trẻ em tương tác lành mạnh, sáng tạo trên môi trường mạng giai đoạn 2021-2025 của Chính phủ.

Chương trình có mục tiêu bảo vệ thông tin bí mật đời sống riêng tư, bí mật cá nhân của trẻ em khi trẻ em tiếp cận thông tin, tham gia các hoạt động trên môi trường mạng và ngăn chặn, xử lý các hành vi lợi dụng môi trường mạng thực hiện các hành vi bị nghiêm cấm đối với trẻ em dưới mọi hình thức theo quy định của pháp luật. Đồng thời, trang bị kiến thức, kỹ năng số cho trẻ em theo từng độ tuổi để biết tự bảo vệ mình và biết cách tương tác an toàn trên môi trường mạng, trong đó gồm: sử dụng mạng lành mạnh, an toàn; tự bảo vệ mình khi tham gia tương tác trên môi trường mạng và cách thức nhận diện, thông báo, tố giác hành vi, vụ việc xâm hại trẻ em trên môi trường mạng.

Duy Âu